Sadece kendi ülkemizde, Türkiye’de dahi her yörenin hatta her ilin kendine ait bir damak tadı, bu tada göre ürettikleri bir sos çeşitleri vardır. Bu cümleyi tüm dünyaya aktardığımızda ise önümüze binlerce hatta kim bilir belki de yüzlerce sos çeşidi sunulacak. Sizlerde bir yemek müdavimiyseniz, yemekleri zevk alarak yemeyi önemsiyor, yeni tatlar denemeyi seviyorsanız yazımızın devamında tüm dünyada şöhret kazanmış muhteşem 5 sosu yemeklerinize dahil edebilirsiniz.
Dünya Mutfaklarında Sos
Dünya mutfağında sos denilince akla ilk gelen millet tabi ki Fransızlardır. Tüm dünyaya sosları ile namını salmış Fransız mutfağında ve genel olarak batı mutfağında sosun çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Mesela bu mutfaklarda yemek ile sos tamamen ayrı ayrı pişirilir. Yemekle birlikte sunulan bu sosların yemeğin yanındaki garnitürlerle uyum içerisinde olması gerekirken aynı zamanda sosun asla ana yemeğin önüne geçmemesi gerekmektedir.
Sos kültürünün önemli olduğu bir diğer mutfak ise Asya Mutfağıdır. Genellikle tatlı-ekşi ya da tatlı-acı olarak yapılan soslar, hem pişirme hem de servis esnasında kullanılır.
Amerikan Mutfağında ise durum sadece salatalar için geçerlidir. Çoğunlukla salata sosları kullanılmaktadır. Tüm dünyada kullanılan ve neredeyse her mutfakta olan mayonez sosları ise salata ve sandviçlerinin vazgeçilmezidir.
Türk mutfağında ise ayrı bir sos durumu yoktur. Genellikle yemeğin suyu sos olarak görülür. Ancak, Türk mutfağının zengin meze çeşitleri diğer ülkelerdeki sos kültürünün yerini aldığı dile getirilebilir.
Yemeklerin Lezzetini Arttıracak 5 Farklı Sos Çeşidi
Gastronomi tutkunlarının da bildiği gibi sos dünyasında 5 çeşit ana sos vardır. Diğer soslar bu 5 çeşit ana sostan türetilen, çeşitlendirilen soslardır. Bu 5 ana sos ise;
Beşamel Sos (Béchamel sauce)
Makarnadan, sebze yemeklerine, fırın patatesten diğer fırın yemeklerine kadar her çeşit yemekte kullanılabilen beşamel sos kıvamı, pürüzsüz yapısı ve tadı ile çokça tutulan bir sos çeşididir. Yapımı her ne kadar az bir malzeme ile çok kalaymış gibi dursa da malzemelerden herhangi birini fazla veya eksik kaçırmak sosun tüm kıvamını ve dengesini bozabilmektedir.
Beyaz Sos (Sauce velouté)
Beyaz sos en çok et ve tavuk yemeklerine verdiği lezzet ile ününü kazanmıştır. Aslında beşamel sos ile aynı aileden geliyor desek abartmış olmayız. Beyaz sosu beşamel sostan ayıran tek özellik süt yerine et ya da tavuk suyu kullanılması haliyle de daha yoğun bir kıvamının olmasıdır. Daha yoğun kıvamlı bir sos elde etmek istenirse krema da kullanabilir.
Kahverengi Sos (Espagnole sauce)
Genellikle et yemeklerinde kullanılan bu sos tabiri caizse her yiğidin harcı değildir 😊 Çünkü, içerisindeki baharatların ağırlığı ile sos kültürüne alışık olmayan kişilere ağır gelebilir. Kahverengi sosun temelini oluşturan ve “mirepoix” olarak bilinen; havuç, kereviz, soğan, et suyu ve kemikli et karışımının yaydığı o enfes tattır. Ek olarak içerisine domates sos ve baharatlar da ilave edilmektedir.
Kırmızı Sos (Tomato sauce)
Bizim salçamız gibi Fransa’da da domateslerden elde edilerek kavanozlarda muhafaza edilen bir sos türüdür. Özellikle pizza tabanlarında kullanılan bu sos, her çeşit yemekte kullanılmaktadır. Ancak, Türkiye’deki salçadan farklı olarak bu sos taze otlar ve baharatlarla zenginleştirilmiş bir domates sosu, en sıradan yemeği bile şaha kaldıracak bir tattadır.
Sarı Sos (Hollandaise sauce)
Fransa’nın yanı sıra Avrupa’nın genelinde oldukça sevilen sarı sos özellikle balık ve sebze yemeklerinin yanına çok yakıştırılmaktadır. En sevilen tüketimi ise buharda pişirilmiş kuşkonmazladır. Mayonez olarak da düşünebileceğimiz hollandez sosunu mayonezden ayıran tek özelliği, hazırlanışında zeytinyağı yerine suyu buharlaştırılmış, sade yağ olarak bilinen tereyağının kullanılıyor olmasıdır. Bu sos diğer sosların aksine biraz daha fazla sabır ve el çabukluğu istemektedir.
