Çoğu kişi, istifa ettiklerinde kıdem tazminatından feragat ettiklerini düşünse de Türkiye'deki sosyal güvenlik sistemi, istifa eden çalışanlar için 5 farklı yöntemle kıdem tazminatı alma hakkı tanımaktadır. İşte istifa ederek kıdem tazminatını alabileceğiniz o 5 durum:
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmak
Kadın sigortalı çalışanların evlilik nedeniyle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır. Bu haktan yararlanabilmek için, kadın çalışan evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde işverenine evlilik cüzdanı sunarak başvuruda bulunmalıdır. Ancak, hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılan çalışanlar, istifa ettiğinden tazminat hakkı kaybetmiş sayılmaktadır. Bu nedenle, bu tür durumlarda kıdem tazminatı ödenmez.
Emeklilik Hakkı Kazanmak
Bir çalışan, yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getirdiğinde, istifa ederek kıdem tazminatını alabilir. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olan ve gerekli prim gününü tamamlayan çalışanlar, emekli olmadan önce istifa ederek tazminat alabilirler. Ayrıca, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında emekliliğe hak kazananlar da kıdem tazminatını alabilirler.
Askerlik Sebebiyle İstifa Etmek
Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan çalışanlar, istifa etseler bile kıdem tazminatına hak kazanabilirler. 4857 sayılı İş Kanunu, askerlik görevi nedeniyle işten ayrılan çalışanlara kıdem tazminatı hakkı sağlamaktadır. Bu hak, bedelli askerlik için de geçerlidir. Ancak, askerlik nedeniyle işten ayrılanlar ihbar tazminatı alamazlar.
İşyerindeki Tehlikeli Durumlar veya Hastalık Riski
Eğer işyerindeki sağlık veya yaşam riski, işçinin sağlığını tehdit ediyorsa, çalışan iş akdini feshederek kıdem tazminatını alabilir. Ayrıca, işçinin bulaşıcı hastalığa yakalanması veya işyerinde işin durması gibi zorlayıcı durumlar da kıdem tazminatı alma hakkı doğurur. Eğer işyeri bir belediye sınırını aşarak taşınırsa ve çalışan yeni adrese gitmek istemezse, kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilir.
Haklı Nedenlerle İstifa Etmek
Bir çalışan, işyerinde kötü muamele görmesi durumunda, iş akdini haklı nedenlerle feshedebileceği gibi, kıdem tazminatını alabilir. İşverenin, çalışanına ya da ailesine şeref ve namusuna zarar verecek şekilde davranması, ücret eksikliği veya SGK bildirimindeki yanlışlıklar gibi hak ihlalleri, işçinin haklı fesih hakkını doğurur ve bu durumda tazminat ödenir.
Tazminat Almanın Şartları
| Durum | Şartlar | Tazminat Durumu |
|---|---|---|
| Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma | Evlilik cüzdanı sunulmalı, 1 yıl içinde başvuru | Kıdem Tazminatı Alınabilir |
| Emeklilik Hakkı Kazanmak | Sigorta süresi ve prim günü tamamlanmalı | Kıdem Tazminatı Alınabilir |
| Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma | Askerlik görevini yerine getirenler | Kıdem Tazminatı Alınabilir |
| Tehlikeli Durumlar veya Hastalık Riski | İşin sağlığı tehdit etmesi | Kıdem Tazminatı Alınabilir |
| Haklı Nedenlerle İşten Ayrılma | İşverenin kötü muamelesi veya hak ihlali | Kıdem Tazminatı Alınabilir |
Sıkça Sorulan Sorular
Kıdem tazminatı almak için ne kadar süre çalışmak gerekir?
Kıdem tazminatı almak için en az 1 yıl sigortalı çalışma süresi gerekmektedir.
Evlenmek tazminat almama engel olur mu?
Hayır, evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın çalışanlar kıdem tazminatını alabilirler. Ancak doğum veya hamilelik nedeniyle işten ayrılmak, tazminat almayı engeller.
Askerlik nedeniyle işten ayrılınca kıdem tazminatı alabilir miyim?
Evet, askerlik nedeniyle işten ayrılan çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Tehlikeli işler tazminat hakkı sağlar mı?
Evet, sağlık riski veya tehlikeli iş koşulları nedeniyle çalışan iş akdini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Kıdem tazminatının miktarı nedir?
Kıdem tazminatının tutarı, çalışanın brüt maaşına göre hesaplanır ve asgari ücretin bir oranı üzerinden belirlenir. 2024 yılı itibarıyla kıdem tazminatının taban tutarı 19.850 TL iken, tavan tutarı ise 35.058 TL’dir.
İstifa eden bir çalışan, belirli şartlar altında kıdem tazminatına hak kazanabilir. Evlilik, askerlik, sağlık durumu gibi özel durumlar, çalışanların kıdem tazminatı almalarına olanak tanır. İş Kanunu'nda belirlenen bu 5 farklı yol, çalışanların haklarını güvence altına alırken, işten ayrılmayı düşünenlere de rehberlik etmektedir. Çalışanlar, haklarını korumak adına yasal düzenlemelere dikkat etmelidir.
