Çocukların gelişimsel ihtiyaçlarına uygun olarak, ekran başında geçirilen zamanın sınırlı tutulması gerektiği ifade edildi. Ebeveynlerin, çocuklarına ekranla ilgili içerikleri anlatırken yaşlarına uygun ve anlamlı bir şekilde bilgi vermeleri gerektiği vurgulandı. Bakanlık, erken yaşta ekran etkileşiminin çocukların sosyal, dilsel ve bilişsel gelişimleri üzerinde potansiyel etkileri olabileceğine dikkat çekti.
KÜÇÜK ÇOÇUKLARDA EKRAN KULLANIMININ RİSKLERİ
Bu bağlamda, ebeveynlerin çocuklarına ekran içeriğini yönlendirirken, onların ekran kullanımlarını daha sağlıklı bir şekilde yönetmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, ekran başında geçirilen zamanın, çocukların genel gelişimlerini destekleyici etkinliklerle dengelenmesi gerektiği hatırlatıldı. Sağlık Bakanlığı, ebeveynlerin çocuklarının ekran kullanımıyla ilgili bilinçli ve dengeli bir yaklaşım sergilemelerinin önemini vurguladı.
HALK SAĞLIĞI HAFTASI SAĞLIĞINI ERTELEME, HAREKETE GEÇ
Sağlık Bakanlığı, teknoloji bağımlılığı konusundaki hassasiyetini artırmak ve toplumda bilinç oluşturmak amacıyla her yıl 3-9 Eylül tarihleri arasında "Halk Sağlığı Haftası" düzenliyor. Bu yılki haftanın ana teması "Sağlığını Erteleme, Harekete Geç" olarak belirlenmiş olup, hafta boyunca çeşitli etkinliklerle halkın sağlık konularında bilgilendirilmesi ve farkındalığın artırılması hedefleniyor.
KÜÇÜK ÇOÇUKLARDA EKRAN KULLANIMININ RİSKLERİ
Halk Sağlığı Haftası'nın dördüncü günü olan 6 Eylül, "Ekranı Değil, Hayatı Yaşa" temasıyla özel olarak vurgulanacak. Bu kapsamda, bebeklik ve erken çocukluk döneminde ekran kullanımının çocuk gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekilecek. Özellikle 0-6 yaş arasındaki çocukların beyin gelişimi, dil ve konuşma becerileri, sosyal beceriler ve güvenli bağlanma ilişkileri açısından bu dönemin kritik olduğu belirtiliyor.
Bilimsel veriler, 3 yaş altındaki çocukların ekran aracılığıyla bağımsız bir şekilde bilgi öğrenmelerinin mümkün olmadığını ve ekran karşısında yalnız bırakılmanın gelişimsel geriliklere yol açabileceğini gösteriyor. Ebeveynlerin, çocuklarıyla aktif sosyal etkileşimde bulunarak, onlara oyun oynayarak, masal anlatarak, kitap okuyarak ve şarkı söyleyerek destek olmaları gerektiği vurgulanıyor. Bu tür etkileşimler, çocukların zekâ, hayal gücü, iletişim ve yaratıcılığını geliştirmede önemli rol oynuyor.
4-6 YAŞ ARASI TEKNOLOJİ KULLANIMI EBEVEYN GÖZETİMİ
4-6 yaş arası çocukların teknoloji kullanımı ise ebeveyn gözetiminde ve günlük 20-30 dakikayı geçmeyecek şekilde sınırlandırılmalıdır. Uzun süreli ekran maruziyeti, çocukların dil, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişiminde gecikmelere neden olabilir ve bu sorunlar, ilerleyen yaşlarda empati, dürtü kontrolü ve zihinsel esneklik gibi fonksiyonları olumsuz etkileyebilir.
TEKNOLOJİ VE BAĞIMLILIK SOSYAL VE AKADEMİK ETKİLER
Okul çağındaki çocuklar ve gençler için ise teknoloji kullanımının sosyal ilişkiler, aile bağları ve akademik başarı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekilmektedir. Ayrıca, teknolojiye hızlı erişimin kumar bağımlılığı riskini artırabileceği belirtilmektedir. Bu bağlamda, teknolojinin eğitim ve bilgi sağlama amaçlarıyla kullanımı teşvik edilmekte ancak aşırı ve zararlı kullanımı konusunda uyarılarda bulunulmaktadır.
Anne babalara, 0-3 yaş arası çocukları ekranlardan uzak tutmaları, 4-6 yaş arası çocukları ise yaş ve gelişimlerine uygun içeriklerle sınırlı sürelerde teknolojiyle tanıştırmaları önerilmektedir. Sağlık Bakanlığı'nın ebeveynler için hazırladığı "Teknoloji Bağımlılığı Ebeveyn Rehberi 2023" adlı belge, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü'nün web sitesinden erişilebilir.
Ayrıca, Türkiye'de bağımlılıklarla mücadele çalışmaları kapsamında 2019-2023 dönemi için "Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı" hazırlanmış ve bu kapsamda toplumu teknoloji, internet ve kumar bağımlılıklarından korumaya yönelik çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Strateji Belgesi ve Eylem Planı çerçevesinde "Davranışsal Bağımlılıkla Mücadele Programı" uygulanmakta olup, Psikososyal Destek Birimlerinde bilişim teknolojileri ve internetin güvenli kullanımı konusunda topluma yönelik koruyucu ve önleyici faaliyetler sunulmaktadır. Danışmanlık hizmeti almak isteyenler, Sağlıklı Hayat Merkezlerine başvuruda bulunabilirler.
